Օրգանական խաբեություն
Ինչպես տարբերակել իսկականը կեղծից
Օրգանական խաբեություն
Վերջին տարիներին շուկայում արագորեն աճել է «օրգանական», «բնական», «էկո», «մաքուր» և նմանատիպ պիտակավորում կրող սննդամթերքի քանակը։ Սակայն արտաքին «կանաչ» տեսքն ու խոստումները միշտ չէ, որ համապատասխանում են իրականությանը։ Օրգանական խաբեությունը այն երևույթն է, երբ ապրանքը ներկայացվում է որպես առողջ կամ բնությանը մոտ, սակայն իրականում չի համապատասխանում օրգանական գյուղատնտեսության պահանջներին և չի անցել համապատասխան վերահսկում։
Օրգանական խաբեությունը հատկապես վտանգավոր է, քանի որ այն մոլորեցնում է սպառողին՝ ստեղծելով կեղծ վստահություն և նվազեցնելով իրական օրգանական արտադրողների մրցունակությունը շուկայում։
«Բնականի» և «օրգանականի» տարբերությունը
«Բնական» պիտակավորում կրող սննդամթերքի զգալի մասը կարող է արտադրվել թունաքիմիկատների, հակաբիոտիկների, աճի հորմոնների և գենետիկորեն մոդիֆիկացված բաղադրիչների կիրառմամբ։ «Բնական» հասկացությունը չունի հստակ օրենսդրական սահմանում, վերահսկման մեխանիզմ կամ պարտադիր ստանդարտներ։ Ի տարբերություն դրա՝ օրգանական գյուղատնտեսությունը հիմնված է միջազգային մակարդակով ճանաչված, ապացուցելի և վերահսկվող ստանդարտների վրա։
Թունաքիմիկատների օգտագործում
«Օրգանական»
Օրգանական արտադրանքն աճեցվում է առանց սինթետիկ թունաքիմիկատների օգտագործման, ինչը ապահովում է բնական և անվտանգ միջավայր բույսերի համար և նվազեցնում թունաքիմիկատների մնացորդային քանակությունները սննդամթերքում։
«Բնական»
«Բնական» պիտակով մթերքները կարող են աճեցվել թունաքիմիկատների կիրառմամբ և դրանց մնացորդները կարող են պահպանվել սննդամթերքում։
Հակաբիոտիկներ
«Օրգանական»
Օրգանական մսամթերքի արտադրության ընթացքում հակաբիոտիկների օգտագործումը խիստ սահմանափակվում է։
«Բնական»
«Բնական» մսամթերքի զգալի մասը ստացվում է հակաբիոտիկների կիրառմամբ բուծվող կենդանիներից։ Թեև որոշ դեպքերում դրանք օգտագործվում են հիվանդ կենդանիների բուժման նպատակով, արդյունաբերական արտադրության մեջ հակաբիոտիկները հաճախ կիրառվում են կանխարգելիչ կերպով՝ ոչ պատշաճ կամ գերխիտ պայմաններում ինֆեկցիաների տարածումը կանխելու համար։ Այս պրակտիկան նպաստում է հակաբիոտիկների նկատմամբ դիմակայուն միկրոօրգանիզմների առաջացմանը, ինչը լուրջ խնդիր է հանրային առողջության համար
Արհեստածին հորմոններ
«Օրգանական»
Օրգանական գյուղատնտեսությունը արգելում է արհեստածին հորմոնների օգտագործումը, պահպանելով կենդանիների բնական աճը և արտադրանքի որակը։
«Բնական»
Կարող են կիրառվել արհեստածին հորմոններ՝ կենդանիների աճը արագացնելու և վերարտադրողականությունը բարձրացնելու նպատակով։
Գենետիկորեն մոդիֆիկացված բաղադրիչներ
«Օրգանական»
Օրգանական գյուղատնտեսությունը արգելում է և բացառում է ԳՁՕ-ների օգտագործումը արտադրության ցանկացած փուլում։
«Բնական»
«Բնական» պիտակ կրող մթերքների զգալի մասը կարող է ներառել գենետիկորեն մոդիֆիկացված մշակաբույսերի բաղադրիչներ։ Գենետիկ ինժեներիան փոխում է բույսի ԴՆԹ-ն՝ ստանալով բնության մեջ գոյություն չունեցող նոր հատկանիշներով օրգանիզմներ։
Օրգանական խաբեությունը և օրենսդրությունը Հայաստանում
Օրգանական խաբեության դեմ պայքարի կարևոր գործիքներից մեկը օրենսդրությունն է։ Հայաստանում 2008 թվականին ընդունվել է «Օրգանական գյուղատնտեսության մասին» օրենքը, որը հստակ սահմանում է օրգանական գյուղատնտեսության արդյունքում ստացվող արտադրանքը և դրա տարբերությունները «բնական» կամ այլ նման պիտակավորում ունեցող մթերքներից։ Օրգանական մակնշման կեղծ օգտագործումը սպառողների մոլորեցման նպատակով պատժվում է օրենքով։
Սակայն նույնիսկ օրենսդրության առկայության դեպքում սպառողի իրազեկվածությունը մնում է առանցքային։ Գիտակցված ընտրությունը սկսվում է պիտակի ուսումնասիրությունից, սերտիֆիկացման նշանների ճանաչումից և հարցադրումներ անելու պատրաստակամությունից։
Գիտակցված ընտրություն՝ հանուն առողջության և արդար շուկայի
Օրգանական խաբեությունից խուսափելը նշանակում է պաշտպանել սեփական առողջությունը և միաժամանակ աջակցել այն ֆերմերներին, ովքեր աշխատում են թափանցիկ, պատասխանատու և բնությանը համահունչ։ Իրական օրգանական արտադրանքի ընտրությունը նպաստում է անվտանգ սննդի արտադրության զարգացմանը և արդար մրցակցային դաշտի ձևավորմանը։